بیماری کبد چرب و انواع آن
بیماری کبد چرب به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته می شود. این بیماری هنگامی اتفاق می افتد که چربی در کبد فرد انباشت شود. به طور کلی داشتن مقدار کمی چربی در کبد طبیعی است اما مقدار زیاد آن می تواند مشکلاتی را برای سلامتی فرد به همراه داشته باشد. می توان کبد را به عنوان دومین عضو بزرگ بدن انسان در نظر گرفت. این اندام حیاتی به پردازش مواد غذایی کمک کرده و مواد مضر را از خون خارج می کند. هنگامی که چربی بیش از حد در کبد انباشت می شود، زمینه برای آسیب به کبد فراهم خواهد شد و به طور کلی ممکن است بر روی سطح کبد زخم هایی به وجود بیاید. در موارد شدید نیز این زخم ها منجر به نارسایی کبد خواهد شد.
علائم بیماری کبد چرب چیست؟
به طور کلی کبد چرب می تواند در چهار مرحله ظهور و بروز پیدا کند:
- کبد چرب ساده تجمع چربی اضافه در کبد است که اگر پیشرفت نکند بی ضرر خواهد بود.
- استاتوس هپاتیت علاوه بر چربی اضافه شامل التهاب در کبد نیز می‌شود.
- فیبروز، التهاب مداوم کبد است که سبب ایجاد زخم و اسکار شده است.
- سیروز کبدی زخم شدن گسترده که توانایی و عملکرد آن را مختل می کند. این مرحله شدیدترین نوع کبد چرب است که عوارض غیر قابل جبرانی به همراه دارد.
انواع کبد چرب، عوارض و نشانه های مختلفی را به همراه خواهند داشت. شدیدترین نشانه ها به سیروز دائمی کبد است. سیروز ممکن است با علائمی مشابه موارد زیر همراه باشد:
- درد شکمی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- کاهش وزن
- خارش پوست
- کبودی یا خونریزی
- زردی پوست و چشم
- ادرار تیره رنگ
- تورم پاها
- تجمع مایع در شکم
- بزرگ شدن سینه در مردان
علل بروز بیماری
نوشیدن الکل به مقدار زیاد یکی از مهمترین علل بروز بیماری کبد چرب می‌باشد. البته به غیر از مصرف الکل، موارد دیگری نیز وجود دارند که به عنوان زمینه ساز این بیماری شناخته می شوند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- سن بالا
- ژنتیک
- چاقی
- سیگار کشیدن
- سابقه بیماری های عفونی مانند هپاتیت سی
- مقاومت به انسولین
- کلسترول بالا
- سندرم متابولیک
- تری گلیسیرید بالا
- دیابت نوع 2
کبد چرب چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص کبد چرب، پزشک سوابق پزشکی شما را مطالعه کرده و سپس با انجام معاینه فیزیکی و تجویز یک یا چند آزمایش به تشخیص گذاری می پردازد. اگر در طول فرایند معاینات، پزشک شما احتمال دهد که کبد چرب داشته باشید احتمالاً سوالاتی نظیر موارد پایین را از شما می پرسد:
تاریخچه پزشکی و سابقه بروز بیماری در خانواده شما، از جمله بروز هرگونه بیماری کبدی
مصرف الکل یا سایر عادت هایی که سبک زندگی شما را دستخوش تغییر قرار می‌دهد
هر شرایط پزشکی خاص یا بیماری های فیزیکی صعب العلاج
داروهای مصرفی
تغییراتی که در سلامتی شما رخ داده است
پس بهتر است در صورتی که اخیراً با از دست دادن اشتها یا سایر علائم بدنی منفی روبرو شده اید برای معاینه به پزشک معالج خود مراجعه نمایید.
معاینه بدنی
پزشک معالج برای بررسی التهاب کبدی، شکم شما را لمس کرده یا فشار می دهد. در برخی از موارد بزرگ شدن سایز کبد قابل لمس است. البته ممکن است کبد بدون افزایش اندازه نیز ملتهب شود و پزشک نتواند التهاب آن را صرفاً با لمس کردن تشخیص دهد. به همین دلیل در اغلب اوقات پزشکان معالج، انجام چند آزمایش را برای بیمار تجویز می کنند.
آزمایشات خون
در اغلب موارد بیماری کبد چرب به واسطه افزایش آنزیم های کبدی که در آزمایش خون قابل بررسی است، تشخیص داده می شود. برای مثال ممکن است پزشک متخصص، آزمایش آلانین آمینوترانسفراز را برای بررسی آنزیم های AST و آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز را برای سنجش میزان آنزیم های ALT تجویز کند.
به طور کلی افزایش آنزیم های کبدی نشانه ی التهاب کبد به شمار می آید. همچنین بیماری کبد چرب یکی از علل بالقوه التهاب کبد است، اما ممکن است تنها علت نباشد. به همین دلیل پزشکان متخصص برای اطمینان از تشخیص درست، آزمایش های بیشتری را برای بیمار در نظر می گیرند.
تصویر برداری از کبد
در برخی از موارد نیز پزشک معالج از آزمایش های تصویربرداری برای بررسی میزان چربی اضافه یا اطلاع از سایر مشکلات کبدی استفاده می کند. روش های تصویربرداری بکار برده شده در این زمینه شامل موارد زیر می باشد:
سونوگرافی
سی تی اسکن
اسکن MRI