بيماري سيروز كبدي چيست؟

بيماري سيروز كبدي چيست؟

بيماري سيروز كبدي یک آسیب مزمن جدی است که از آسیب سلول هاي كبدي ایجاد می شود. در اين بيماري سلول هاي كبدي به فیبروز تبدیل می شوند. در اين حالت کبد دیگر نمی تواند به طور طبیعی کار کند، در نتيجه باعث عوارض جدی مانند آسیب عصبی (آنسفالوپاتی) و واریس مری مي شود. همچنين سیروز كبدي یک بیماری پیش سرطانی در نظر گرفته می شود و سالانه 15000 ناشی از سیروز مي ميرند.

سيروز كبدي

بيماري سيروز كبدي به عنوان آسیب جدی کبدی تعریف می شود که با اختلال عملکرد کبد همراه است. هنگامی که کبد توسط عوامل مختلف مورد حمله قرار می گیرد، التهاب مزمن ایجاد می شود، بافت به طور مداوم ترمیم می شود و به تدریج با بافت اسکار که عملکردی ندارد، جایگزین می شود. سپس کبد به تدریج عملکرد خودش را از دست می دهد که می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.

نقش كبد در بدن چيست؟

کبد یک اندام بسیار مهم در بدن است که نقش های متعددی دارد از جمله:

• تولید صفرا (برای هضم چربی)؛
• تولید پروتئین ها (از جمله آلبومین یا پروتئین های لخته کننده)؛
• ذخیره گلوکز؛
• تولید کلسترول؛
• محافظت از اندام های گوارشی و تصفيه خون؛
• تخریب سموم، داروها، کلسترول و تمام محصولات بالقوه خطرناک برای بدن است.

علل بيماري سيروز كبدي

علل اصلی بيماري سيروز كبدي، مصرف بیش از حد الکل، آسیب ویروسی (هپاتیت) یا استئاتوز کبدی غیر الکلی (انباشته شدن چربی در کبد) است. سیروز یک بیماری مزمن جدی است که تقریبا غیر قابل برگشت است. سیروز كبدي یک عامل خطر مهم برای سرطان کبد مي باشد.  

• مصرف مزمن و بیش از حد الکل،بین 50 تا 75 درصد از سیروز را ایجاد می کند.
• هپاتیت ویروسیباعث 15 تا 25 درصد و هپاتیت B حدود 5 درصد باعث بيماري سيروز مي شود.
• استئاتوهپاتیت غیر الکلی،این سندرم با همراهی چندین اختلال (کربوهیدرات، چربی یا عروقی) و اضافه وزن ظاهر می شود.با تجمع چربی در کبد، همراه با التهاب کبد بروز می کند.
• به ندرت سایر بیماری ها مانند هموکروماتوز با منشاء ژنتیکی يا سیروز صفراوی اولیه (بیماری خود ایمنی) موجب اين بيماري مي شود.

علائم بيماري سيروز كبدي چیست؟

بيماري سيروز كبدي برای مدت طولانی می تواند بدون علامت باشد و تشخیص زودهنگام آن بسیار دشوار است. در مراحل پیشرفته و زمانی که سیروز جبران نشود، علائم مختلفی ممکن است ظاهر شود که منعکس کننده عملکرد ضعیف کبد است. شایع ترین علائم شامل:

• احساس سنگینی در معده،
• زردی (تغییر رنگ به زردي در پوست و سفیدی چشم) به دلیل تجمع بیلی روبین،
• کاهش وزن و از دست دادن اشتها (اگر کبد دیگر نتواند صفرا تولید کند، لیپیدها و ویتامین های محلول در چربی بسیار کمتر جذب می شوند)،
• مدفوع چرب،
• خارش بدن است.
• از آنجایی که کبد دیگر پروتئین کافی به ویژه آلبومین تولید نمی کند، ممکن است ورم و کبودی در بدن ظاهر شود (زیرا فاکتورهای انعقادی دیگر به مقدار کافی تولید نمی شوند).

در پیشرفته ترین موارد، آنسفالوپاتی يا اختلال عملکرد مغزی می تواند ایجاد شود كه باعث بی نظمی و از دست دادن عملکردهای شناختی مي شود. فشار خون پورتال می تواند باعث خونریزی گوارشی جدی شود. در نهایت، نارسایی کلیه ممکن است ظاهر شود.

امید به زندگی در بيماري سيروز كبدي چقدر است؟

 امید به زندگی در سیروز از فردی به فرد دیگر بسته به سن، علت سیروز و مرحله آن متفاوت است.

بيماري سيروز كبدي چگونه تشخیص داده مي شود؟

تشخیص بيماري سيروز كبدي در ابتدا با سؤال از بیمار شروع می شود. پزشک به دنبال تعیین این است که آیا عوامل خطر مانند هپاتیت، مصرف الکل یا داروهای سمی برای کبد، چاقی و غیره وجود دارد یا خیر.

سپس تشخيص آن بر اساس علائم بالینی (وجود یرقان، آسیت يا تجمع مایع در ناحیه شکم، خستگی و ...)، بر اساس آزمایش خون (آنزیم های کبدی ALT، AST، انعقاد خون و ...) و داده ها انجام می شود.

معاینه بالینی برای یافتن علائم بیماری شامل لمس کبد در زیر دنده ها در سمت راست بدن است. در سیروز، کبد بزرگ و سفت مي شود. طحال ممکن است بزرگ شده باشد، در زیر پهلوها در سمت چپ قابل لمس است. وجود اریتروز کف دست (کف دست قرمز)؛ وجود آنژیوم های ستاره ای (ستاره های قرمز کوچک روی پوست از علائم باليني اين بيماري است.

اغلب به عنوان اولین هدف تصویربرداری پزشکی، سونوگرافی است اما CT و MRI اندازه گیری دقیق مقدار آسیت را ممکن می سازد. همچنين تست های خاصی مانند فیبرو اسکن یا فیبرو تست می توانند به ارزیابی وضعیت کشسانی کبد کمک کنند.

راه های درمان سیروز چیست؟

 درمان خاصی برای بيماري سيروز كبدي وجود ندارد. مراقبت مناسب می تواند پیشرفت بیماری را کند کرده و از عوارض بیماری جلوگیری کند. ابتدا بایستی علل سیروز را درمان کرد:

• مصرف داروهای ضد ویروسی برای درمان هپاتیت؛
• کاهش وزن و تغییر شدید عادات غذایی در صورت انباشته شدن چربی در کبد،
• ترک الکل در صورت اعتیاد به الکل.

عوارض بيماري سيروز كبدي نیز در سریع ترین زمان ممکن بايستي درمان شوند:

• رژیم غذایی کم نمک با درمان تخليه آب شكم می تواند بر آسیت غلبه کند. تجویز داروهای ادرارآور برای درمان آسیت.
• انسفالوپاتی با ملین ها (که به دفع سموم کمک می کند) درمان شود.
• فشار خون پورتال با داروهایی برای جلوگیری از خونریزی درمان شود.
• از مصرف برخی داروها به دلیل سمیت کبدی باید مطلقاً اجتناب شود.در موارد سیروز بسیار شدید، پیوند کبد تنها جایگزین ممکن است.
• واکسیناسیون برای برخی بیماری ها (آنفولانزا، عفونت پنوموکوک و غیره)؛
• مراقبت سریع در صورت زخم پوستی؛
• بهداشت خوب دهان؛
• تجویز آنتی بیوتیک برای عفونت های باکتریایی؛
• درمان دارویی (بتابلوکرها) برای واریس مری مي باشد.