راهنمای کامل تفسیر آزمایش ادرار

راهنمای کامل تفسیر آزمایش ادرار

چگونه می توان تفسیر آزمایش ادرار را انجام داد؟ اگر شما نیز با در دست داشتن جواب آزمایش ادرار خود می خواهید از موارد ذکر شده در آن سر در بیاورید، پیشنهاد می کنیم ادامه این مطلب را از دست ندهید. آزمایش ادرار یکی از پرکاربردترین آزمایش ها در علوم پزشکی است. در واقع ادرار به عنوان یکی از مواد دفعی بدن انسان، به خوبی می تواند نشان دهنده عملکرد ارگان های مختلف باشد. از این رو برای تشخیص بسیاری از اختلالات عملکردی اندام ها، باید عناصر موجود در ادرار اندازه گیری شوند. برای آشنایی با تفسیر آزمایش ادرار باید ابتدا با انواع آزمایش هایی که روی این ماده دفعی انجام می شود آشنا شوید و سپس از نحوه تفسیر آن ها اطلاع پیدا کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا هر آنچه نیاز است درباره تفسیر این آزمایش بدانید را برایتان بازگو کنیم.

 آزمایش ادرار چگونه انجام می شود؟

هنگامی که نمونه های ادرار در ظروف مخصوص به آزمایشگاه های تشخیص طبی ارسال می شوند، بسته به درخواست پزشک از چند نظر مورد بررسی قرار می گیرند. به طور کلی آزمایش ادرار در دو دسته زیر قرار می گیرد:

• UA یا Urine Analysis یا آنالیز ادرار: این آزمایش ها نشان دهنده ویژگی های ظاهری ادرار، عناصر تشکیل دهنده آن و وجود یا عدم وجود سلول های نامتعارف در ادرار می باشد. بنابراین در این روش ادرار از نظر فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
• UC یا Urine Culture یا کشت ادرار: در صورتی که احتمال عفونت های مربوط به کلیه و مجاری ادراری یا برخی ارگان های دیگر وجود داشته باشد، درخواست کشت ادرار توسط پزشک داده می شود. در این صورت ادرار در محیط های کشت خاصی کشت داده می شود تا از نظر وجود یا عدم وجود ارگانیسم های بیماری زا مورد ارزیابی قرار گیرد. در ادامه شما را با هر یک از این آزمایش ها و نحوه تفسیر آن ها بیشتر آشنا می کنیم.

1- آنالیز فیزیکی در آزمایش ادرار

• رنگ یا Color: رنگ عادی ادرار از خیلی روشن تا زرد کم رنگ متغیر است. ممکن است برخی از عوامل سبب تغییر این رنگ شوند. به عنوان مثال برخی مواد غذایی همچون چغندر می توانند رنگ ادرار را صورتی کنند. همچنین مصرف برخی از داروها نیز سبب تغییر رنگ ادرار می شوند. از طرفی در یک سری بیماری ها به دلایلی این رنگ تغییر می کند. به عنوان مثال ورود گلبول های قرمز به ادرار در اثر بیماری سبب تغییر رنگ آن به صورتی، قرمز یا قهوه ای می شود.
• شفافیت یا clarity: یکی دیگر از موارد مهم در آزمایش ادرار شفافیت آن است. ادرار در حالت عادی باید شفاف باشد مگر این که عوامل گوناگونی همچون باکتری ها، گلبول های خونی یا عناصر دیگر سبب کدر یا نیمه کدر شدن آن شوند.

2- آنالیز شیمیایی ادرار

در بخش آنالیز شیمیایی آزمایش ادرار، متابولیت هایی همچون پروتئین، گلوکز، نیتریت، کتون، بیلی روبین، خون و ... اندازه گیری می شوند. وجود هر یک از این عناصر در ادرار و میزان آن ها می تواند نشان دهنده وضعیت خاصی در بدن باشد.

• پروتئین: به حالتی که پروتئین در ادرار دفع شود، پروتئینوری می گویند. این حالت در افراد طبیعی مشاهده نمی شود و دفع پروتئین به طور عمده نشان دهنده وجود اشکال در توبول های کلیوی است.
• گلوکز: در حالت عادی مقداری گلوکز در ادرار وجود دارد. بالا رفتن این مقدار از رنج نرمال نشان دهنده وجود بیش از اندازه گلوکز در خون است که می تواند در اثر وجود مشکل در ترشح هورمون انسولین یا گیرنده های آن باشد. مهمترین بیماری در ارتباط با افزایش گلوکز در ادرار، دیابت است.
• نیتریت: وجود نیتریت در ادرار یکی از نشانه های عفونت باکتریایی است. این ماده در حالت عادی نباید در ادرار وجود داشته باشد اما باکتری ها با احیای نیترات به نیتریت، این ماده را تولید می کنند.
• کتون: در حالت عادی بدن از گلوکز به عنوان سوخت اصلی سلول ها استفاده می کند اما در صورتی که مشکلی در این رابطه وجود داشته باشد، در اثر تجزیه چربی ها کتون ایجاد می شود که در ادرار نیز دیده خواهد شد.
• بیلی روبین: این ماده نباید در ادرار وجود داشته باشد. حتی وجود مقادیر کم این ماده در ادرار نیز می تواند در ارتباط با مشکلات کبدی باشد.
• خون: هماچوری یا وجود خون در ادرار می تواند نشان دهنده طیف وسیعی از بیماری ها باشد. در این شرایط باید وضعیت بیمار با توجه به سایر علائم بالینی و آزمایشات مختلف، مورد ارزیابی قرار گیرد.

3- آنالیز میکروسکوپی ادرار

آنالیز میکروسکوپی یکی دیگر از بخش های مهم در آزمایش ادرار است. در طی این آنالیز، رسوب ادرار در زیر میکروسکوپ مشاهده می شود تا از نظر وجود گلبول های سفید (نشانه عفونت)، گلبول های قرمز (هماچوری)، کریستال های ادراری (نشانه سنگ کلیه)، باکتری (نشانه عفونت دستگاه ادراری)، سلول های اپیتلیال و ... مورد ارزیابی قرار گیرد.

یک نکته مهم در تفسیر آزمایش ادرار

 یک نکته مهمی که در اینجا لازم می دانیم به آن اشاره کنیم، عدم تفسیر آزمایش ادرار توسط اشخاص غیر پزشک است. در واقع تنها پزشک است که با اشراف کامل به پرونده بیمار و علائم بالینی او می تواند موارد ذکر شده در برگه آزمایش را تفسیر کند. در پایان امیدواریم در این مطلب تمامی اطلاعات لازم برای تفسیر این آزمایش را به دست آورده باشید.