آزمایش Ferritin خون چیست و چه کاربردی دارد؟
آزمایش Ferritin خون چیست و چه کاربردی دارد؟
آهن یک عنصر کمیاب ضروری است که در هموگلوبین، پروتئین گلبول قرمز که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند، یافت می شود. وقتی سطح آهن خیلی کم می شود، بدن شما نمی تواند هموگلوبین کافی برای تولید تمام گلبول های قرمز خونی که نیاز دارد، بسازد. در نتیجه ممکن است دچار کم خونی شوید. با گذشت زمان، اگر کم خونی درمان نشود، ممکن است بدتر شود و منجر به علائم اضافی شود. آزمایش Ferritin به عنوان یک ابزار غربالگری همراه با سایر آزمایشات خون برای بررسی سطوح پایین آهن یا کمبود آهن، قبل از بروز علائم استفاده می شود.
Ferritin در آزمایش خون چیست؟
آزمایش Ferritin، سطح فریتین شما را اندازه گیری می کند: پروتئینی که آهن را در سلول های شما ذخیره می کند. در حالی که آزمایش سطح آهن شما مهم است، آزمایش Ferritin خون نیز اهمیت زیادی دارد. زیرا ذخایر آهن شما را اندازه گیری می کند. زمانی که آهن دریافتی شما به دلیل ناتوانی در جذب آهن از غذا (مثلاً بیماری سلیاک)، یا در صورت افزایش نیاز به آهن (مثلاً با از دست دادن خون مزمن) کافی نباشد، ذخایر آهن شما ممکن است تخلیه شوند. سطوح آهن و فریتین بالاتر از حد معمول زمانی اتفاق می‌افتد که بدن، بیش از نیاز آهن جذب می‌کند. این موضوع ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل سلامتی باشد.
آزمایش شمارش کامل خون (CBC) ممکن است به تشخیص طبیعی کاهش تعداد گلبول های قرمز کمک کند. برای افراد مبتلا به کم خونی، آزمایش هایی نظیر آهن، TIBC(ظرفیت اتصال کل آهن)، فریتین، ویتامین B12 و فولات می توانند به رد کمبودهای رایجی که با تأثیر بر تولید گلبول های قرمز باعث کم خونی می شوند، کمک کنند.
نگرانی های رژیم غذایی
اگر کم خونی وجود داشته باشد و ناشی از کمبود آهن باشد، تغییر رژیم غذایی غنی از آهن می تواند به کاهش علائم کمک کند.
افرادی که در معرض کم خونی هستند؟
افراد که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کم خونی فقر آهن هستند عبارتند از:
- زنان در دوران باروری (به دلیل از دست دادن خون در دوران قاعدگی).
- گیاهخواران، زیرا آهن موجود در غلات و سبزیجات به آسانی آهن موجود در گوشت جذب نمی شود.
- مادرانی که ممکن است در دوران بارداری یا شیردهی کمتر از مقدار توصیه شده روزانه آهن مصرف کنند.
آزمایش Ferritin چه زمانی تجویز می شود؟
در کل فریتین یک پروتئین خون است که آهن را ذخیره می کند. هنگامی که پزشک نیاز به بررسی سطح آهن فرد دارد، ممکن است آزمایش Ferritin را تجویز کند. سطوح پایین می توانند نشان دهنده کم خونی باشند، در حالی که سطوح بالا ممکن است نشانه ای از هموکروماتوز یا بیماری دیگری باشند.
سطوح پایین فریتین ممکن است نشان دهنده کمبود آهن باشند. در حالی که همه موارد کم خونی به کمبود آهن مرتبط نیستند، اما فقر آهن، رایج ترین علت کم خونی است.
علت بالا یا پایین بودن Ferritin در آزمایش خون چیست؟
سطوح بالای فریتین در آزمایش Ferritin، می تواند با یک اختلال اضافه بار آهن مانند هموکروماتوز رخ دهد. هموکروماتوز باعث ذخیره بیش از حد آهن در بدن می شود. پرکاری تیروئید، بیماری کبد و برخی سرطان ها با افزایش سطح فریتین همراه هستند.
آزمایش Ferritin میزان آهن ذخیره شده در بدن فرد را اندازه گیری می کند. فریتین پروتئینی است که آهن را در داخل سلول ها ذخیره می کند. آهن در چندین فرآیند متابولیک، از جمله حمل اکسیژن در سراسر بدن و حرکت الکترون ها در سلول ها نقش مهمی ایفا می کند.
زمانی که فرد نشانه هایی از آهن بالا یا کمبود شدید آن را به همراه دارد، آزمایش Ferritin می تواند به تشخیص یا رد برخی شرایط پزشکی کمک کند.
این شرایط عبارتند از:
- کم خونی فقر آهن، یا تعداد کم گلبول های قرمز خون
- هموکروماتوز، وضعیتی که در آن آهن بیش از حد در بدن وجود دارد
- برخی بیماری های کبدی
- سندرم پاهای بی قرار
- بیماری استیل با شروع بزرگسالی(AOSD)
علاوه بر این، پزشکان ممکن است آزمایش Ferritin را برای نظارت بر بیماری های مزمن مانند بیماری های خودایمنی، بیماری کلیوی و سرطان تجویز کنند.
سایر آزمایشات مربوط به آهن عبارتند از:
- آزمایش شمارش کامل خون (CBC): در این تست، اندازه سلول ها و سایر قسمت های خون مورد ارزیابی قرار می گیرد.
- هموگلوبین: در این تست، میزان هموگلوبین آزمایش می شود. هموگلوبین، پروتئینی است که برای انتقال اکسیژن از ریه به سایر اندام های بدن مورد توجه قرار می گیرد.
- هماتوکریت: برای تعیین نسبت گلبول های قرمز در خون، از تست هماتوکریت کمک گرفته می شود.
- ظرفیت اتصال کل آهن (TIBC): با این تست، میزان اتصال آهن به پروتئین های خون مورد بررسی قرار می گیرد.
- آزمایش ژن HFE : به دنبال ویژگی های ژنتیکی هموکروماتوز است.
- پروتوپورفیرین روی: کمبود آهن و سمیت سرب را تشخیص می دهد.
علائم Ferritin پایین در خون
فردی با سطح Ferritin پایین یا سطوح پایین آهن ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- تنگی نفس
- خستگی
- ضعف
- ضربان قلب نامنظم
- سرگیجه
کم خونی فقر آهن ممکن است چنین علائمی داشته باشد. در واقع، این کم خونی می تواند خبر از سایر مشکلات سلامت بدن بدهد. هر فردی که این علائم را دارد، باید برای ارزیابی به پزشک مراجعه کند.
نتایج آزمایش Ferritin چگونه تفسیر می شود؟
در آزمایش Ferritin، سطح فریتین را بر حسب نانوگرم در هر میلی لیتر (ng/mL ) خون اندازه گیری می کنند. سطح فریتین در نتایج آزمایش ممکن است نرمال، کم یا زیاد باشد.
سطوح طبیعی در آزمایش Ferritin
سطوح "طبیعی" آزمایشFerritin می توانند از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر کمی متفاوت باشند. در نتیجه فرد باید معنای "طبیعی" را با نظر پزشک خود تأیید کند.
گروه ng/ml
- مردان بالغ 24-336
- زنان بالغ 24-307
- نوزادان 25-200
- نوزادان 1 ماهه 200 تا 600
- نوزادان 2 تا 5 ماهه 50 تا 200
- کودکان 6 ماهه تا 15 ساله 7 تا 140
سطوح پایین فریتین
سطوح پایین فریتین نشان دهنده کمبود آهن است. بدن برای ساختن هموگلوبین (پروتئین انتقال اکسیژن)، به آهن نیاز دارد.
آهن همچنین برای موارد زیر لازم است:
- رشد و توسعه
- متابولیسم
- تولید هورمون ها
کم خونی ناشی از فقر آهن می تواند باعث موارد زیر شود:
- سرگیجه
- خستگی
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب نامنظم
- پوست رنگ پریده
- تنگی نفس
- ضعف
- دست و پاهای سرد
با این حال، کم خونی خفیف ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند.
سطوح بالای فریتین
سطوح بالای فریتین در آزمایش Ferritin، می تواند نشان دهنده وجود آهن بیش از حد در خون فرد باشد.
فردی که سطح آهن بسیار بالایی دارد، ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- ضعف
- خستگی
- درد مفاصل، اغلب در دست یا زانو
- میل جنسی کم
- اختلال نعوظ
- درد شکم
- رنگ خاکستری، فلزی یا برنزی برای پوست